Qədim Romada marketinq. Eramızdan əvvəlki dövr

Özünün uzun tarixi ərzində reklam keyfiyyətcə inkişaf edərək insan şüurunu şüurlu və şüursuz səviyyədə idarə edir. Reklamı siz əminlikdə qədim bir elm olaraq hesab edə bilərsiniz.

Romada məlumatların yayılması üçün marketinq kanallarının təsnifatına keçməzdən əvvəl sizə Qədim Roma tarixindən maraqlı nümunələr təqdim etmək istəyirik.

Söhbət 2000 il əvvəlki dövrdən gedir. Bəli, siz düzgün başa düşdünüz, eramızdan əvvəl 130-150-ci illərdə sosial şəbəkələrin olmamasına baxmayaraq insanlar hədəf auditoriyasının diqqətini çəkə bilirdilər. Hekayə darıxdırıcı olmasın deyə, sizə tanış olan formatda başlamaq istəyirik. Beləliklə, biri var imiş, biri yox imiş, Roma əyalətlərindən olan iddialı Qay Marius adlı bir şəxs var idi. Tale onu düz 16 il Roma ordusunda xidmət etməyə vadar etdi.

O, tez-tez ictimaiyyət qarşısında Roma hökumətindəki korrupsiyaya qarşı çıxış edirdi. O, bu şəkildə, məşhur olmaq istəyirdi, amma romalılar, əksinə, Qay Mariusun onu bu səviyyəyə qaldıranların əlini dişləməsinə baxanda sadəcə gülürdülər. Necə ki indi “Kişi işi deyil bu” deyirlər, o vaxtlar da “Romalı belə etməz” deyirdilər.

Amma o, o qədər parlaq siyasətçi idi ki, hətta bu şıltaqlıqlardan sonra da dövlət məmurları ilə dostluq etməyi və bəzi əyalətlərə qubernator seçilməyi bacardı.

Sonra nə oldu? Qay Mariusun birdən birə varlanması ilə bağlı qısa: Roma qanunlarına görə, əgər kimsə Romaya hücum edərsə və ya Roma hökümətinə qarşı üsyan edərsə, o zaman Romanın qüdrətini təmsil edən sərkərdə Düşməni yerindəcə məğlub etdikdən sonra, malının sahibkarı ola bilirdi.

Elə bunun sayəsində Qay Marius İspaniyada gümüş mədənlərinə sahib oldu və beləliklə, birdən-birə Romanın ən zəngin insanlarından birinə çevrildi.

Daha sonra qəhrəman olmaq ümidi ilə Romaya qayıdır. Amma orada onun mövqeyi çox da dəyişmir, yəni o, hələ də nüfuzlu şəxslərin bir müştərisi hesab olunur. İddialı Gaius Marius isə bu vəziyyətdən çıxış yolu tapmağa davam edərkən, Romanın bütün sonrakı tarixinə köklü şəkildə təsir edən bir hadisə baş verir.

Roma Midiya krallığı ilə müharibə başlayır. Problem ondadır ki, Midiya padşahı Romada inkişaf etmiş korrupsiyadan istifadə edən çox hiyləgər bir adam idi. Məlum olub ki, sülh bağlanarkən Romaya göndərilən təzminat hədiyyələrin sayından az olub.

Hədiyyələrin dəyərinin dövlətin xəzinəsinə daxil olan puldan yüksək olmasından xalq narazıçılığını nümayiş etməyə başladı. Beləliklə, Qay Marius’un da iştirak etdiyi yeni bir müharibə başladı Midiya krallığı ilə. O, konsulun müavini idi və ərazidəki qoşunlara nəzarət ona həvalə edilmişdi.

Guy Marius ən vacib şəxs olmaq istəyirdi. O, həmin an Romada heç kimin keçirmədiyi bir aksiya keçirdi. Döyüşlər zamanı o, əyalətləri gəzməyə və himayədarının çox pis idarəçiliyə malik olması səbəbindən müharibənin bu qədər uzun sürdüyünü söyləməyə başladı. O deyirdi ki, əgər ordunun başında o olsaydı, müharibəni çoxdan qazanardılar. Saf xalq ona inandı. Halbuki bu müharibə 2-3 ay ilə bitəcək bir döyüş deyildi.

Və elə oldu ki, insanlar ona inandılar və komandiri dəyişmək üçün kollektiv şəkildə senatorlara məktublar yazmağa başladılar. Bu aksiya nəticəsində Qay Marius konsul seçildi. Bəs bu, ölkədəki vəziyyəti dəyişdimi? Xeyr, müharibə düz 3 il davam etdi. Və Qay Marius yüksək vəzifəsində hadisələrdən uzaqda, Afrikada xidmət etdi.

Bu, 2000 il əvvəl sadə bir oğlanın hədəf auditoriyası - hakimiyyətə təsiri olan insanlar qarşısında çıxışları ilə özünü necə dahiyanə şəkildə tanıtmağı bacardığının bir nümunə idi.

Bu hekayəmizin sonu deyil. Şifahi marketinq vasitəsi ilə özünüzü yeganə layiqli namizəd kimi tanıtmağın başqa bir nümunəsi tanınmış şəxs Galius Julius Sezar idi. Onun düşməni və rəqibi olan Katon adında bir şəxs var idi. Elə oldu ki, Katon senatorda çıxış edərkən Sezara məktub gəlir. Sezar məktuba baxır, gülümsəyir, biraz başını bulayıb, məktubu qırağa qoyur. Və bu dəqiqə Katon dözə bilmir və deyir ki, sənə gətirdikləri məktubda nə yazılıb, yoxsa Romaya qarşı xəyanət planı qurursan? O, Sezarı yöndəmsiz vəziyyətdə qoyur. Texniki cəhətdən Sezar deyə bilərdi ki, bu, şəxsi mülkiyyətdir və buna görə heç kim ona heç nə etməyəcək, lakin bu, onun reputasiyasına müəyyən ziyan vura bilərdi.

Sezar sındı, məktubu Katonun əlinə verdi və dedi: “Yaxşı, yaxşı oxu”. Katon orada yazılanlara baxır və oxuya bilmir. Və burada artıq Katon özünü yöndəmsiz vəziyyətdə tapdı. Bu səbəbdən Sezarın tənqidlərindən sonar da, o məcbur olub məktubu hərkəsin içində səsli oxudu ki, heç kəs onu vətən xayini hesab etməsin. Məktubda Katonun bacısı Sezara sevgi etirafı edir. Sezar onu hamının gözü qarşısında bunu oxumağa məcbur etdi. Bir saniyədə bu hadisə Romada yayıldı. Katon xalqın gözündə belə alçaldı.

Elə bilirsiniz ki, Katonun Senatda çıxışı anında bu məktub təsadüfən Sezarın əlinə keçdi? Təbii ki, bu heç də təsadüfi deyil. Müasir dövr ilə bənzətmə hiss edirsiniz?

Bəli, elə indi ki dövrdə də müəyyən kütlənin etibarını qazanmış bloqerlər də sadəcə bir sözləri ilə kimisə gözdən sala bilərlər.

Sizi maraqlı misallarla məşğul etdikdən sonra, gəlin qədim Romada yayılmış marketinq vasitələrinin siyahısına keçək.

Ağızdan-ağıza reklam

Şifahi reklamın əsas nümayəndələri carçılar idi. Heraldlar — bir tacir tərəfindən xüsusi olaraq işə götürülən, vəzifəsi səlahiyyətlilərin və ya məbədin əvvəlcədən verdiyi əmrə əsasən xalqı məlumanlandıran nümayəndələr idilər.

Çöl Reklamı

Bu halda, məhsulun özü reklam səthi rolunu oynadı: gil qablar dəstləri və ya parfümerin loqosu olan bir buxur şüşəsi.

Küçə reklamı

Qalliyanın qədim Luqdunum (müasir Lion) ərazisində tapılmış əlyazmalar: “Burada Merkuri mənfəət, Apollon - sağlamlıq, Septuman - sığınacaq və qəlyanaltılar vəd edir. Kim içəri girsə, daha da yaxşı xidmət göstərəcəkdir. Qonaq, gör harda yatırsan!” (Sadurska A. 1957).

Pompeydəki əlyazmalar

"Edona deyir: "İçki buradadır. İki as üçün ən yaxşısını içəcəksiniz. Və dörd nəfər üçün artıq Falerno içəcəksiniz.

Qraffiti

Qədim Yunanıstanın Memfis şəhərinin xarabalıqlarında tapılan ən qədim reklam.

Yazıda deyilir:

Mən Kritli Reno, yuxuları tanrıların iradəsi ilə yozuram.

“Afişa” qraffitidən məlumatın təfərrüat dərəcəsinə görə fərqlənir.

20 cüt qladiator Decimus Lucretius Satrius Valens, Avqust oğlu Sezar Neronun daimi alovu və on cüt qladiator Decimus Lucretius Valens oğlu Pompeydə 4 gün döyüşəcək və ov bütün qaydalara uyğun olaraq təqdim ediləcək və çardaq çəkiləcək. Bu, Ay işığında təkbaşına Emilius Celer tərəfindən yazılmışdır (Fedorova 1976).

“Albom” — reklamlar üçün xüsusi olaraq silahlanmış ağ divar.

Hətta əsrlər keçsə də, albomlar bizə reklam mesajının mahiyyətini çatdıra bildi:

Divarlarda qraffiti, reklam. Evlərin divarlarını götürüb, əhənglə ağardıb, kvadratlar çəkib, bu meydanlarda nəsə satırdılar. Və orada Gaius Mariusun belə bir yalançı olduğunu yazmaq mümkün idi. Və yaxud oğrular bu namizədə səs verirlər yazmaq olardı.